opracowała dr Agnieszka Kozioł-Kozakowska, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Z badań wynika, że dieta polskich dzieci nie jest właściwa, większość jada tylko kilka produktów z piramidy zdrowego żywienia. Niestety kilka powtarzających się produktów nie jest w stanie zaspokoić potrzeb żywieniowych rosnącego organizmu. Dzieci jedzą również za mało warzyw i owoców, w międzynarodowym badaniu HBSC (Health Behaviour In School-aged Children) zaobserwowano, że polskie dzieci nie jedzą tych produktów codziennie, a najczęściej tylko kilka razy w tygodniu.[1] Tymczasem bezsprzeczny jest fakt, iż prawidłowo skomponowana dieta bogata w warzywa i owoce, zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu chorób przewlekłych takich jak otyłość, cukrzyca t. II, czy choroby układu krążenia a nawet niektórych nowotworów. Mimo, iż nie można wyróżnić bezpośredniej zależności pomiędzy konsumpcją konkretnej kategorii warzyw i owoców, a wymienionymi chorobami to udowodniono, że codziennie spożycie różnorodnych produktów z tej szerokiej grupy zmniejsza ryzyko pojawienia się choroby.[2]
Niestety w przypadku dzieci często spotykamy się z problemem wybiórczego jedzenia i niechęcią do wybranych grup produktów szczególnie warzyw i owoców. W takich sytuacjach sok owocowy może stanowić alternatywną formę warzyw i owoców. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) szklanka soku (ok 200 ml) może zastąpić jedną z 5 zalecanych dziennych porcji warzyw lub owoców.[3] W przypadku dzieci porcja ta wynosi 150 ml. W sytuacjach gdy dziecko odmawia spożywania owoców lub warzyw, w porozumieniu ze specjalistą lekarzem lub dietetykiem, liczbę dziennych porcji w postaci soku można zwiększyć.
W tym miejscu trzeba podkreślić, że szczególną rolę w żywieniu dziecka, jego prawidłowym funkcjonowaniu i rozwoju, odgrywa witamina C. Kwas askorbinowy dostępny jest dosyć powszechnie w warzywach i owocach, w tym w powstających z nich sokach, szczególnie w soku pomarańczowym. Szklanka pasteryzowanego, pomarańczowego soku średnio dostarcza dziecku 100%* dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Dlatego w krajach wysoko rozwiniętych, takich jak Stany Zjednoczone czy kraje skandynawskie powszechna jest zdrowa praktyka, że szklanka pomarańczowego soku jest stałym elementem śniadania.
Media powielają opinie, że soki owocowe odpowiedzialne są za otyłość wśród dzieci. Stwierdzenia te nie znajdują jednak poparcia w badaniach naukowych. W jednym z badań przeprowadzonym na podstawie danych National Health & Nutrition Examination Survey (NHANES), w których wzięło udział 3618 dzieci, nie wykazano zależności pomiędzy spożyciem zalecanych ilości 100% soku owocowego a otyłością u dzieci.[4] Co więcej zwiększona konsumpcja warzyw i owoców, które na ogół posiadają niską gęstość energetyczną, może spowodować zmniejszenie spożycia pokarmów wysokoenergetycznych oraz wspomagać kształtowanie prawidłowych postaw żywieniowych.
[1] Dzielska A., Eating behavior. Consumption of fruit and vegetables.2012 in. The results of the research HBSC 2010 Trends in health behavior and selected health indicators schoolchildren in 1990-2010. (ed. Wojnarowska B., Mazur J.) Wyd. IMiD, Warszawa, Poland, 2011, pp. 56-57.
[2] Robertson A., Tirado C., Lobstein T., Jermini M., Knai C., Jensen J.H., Ferro-Luzzi A., James W.P.T. (ed.) Food and health in Europe: a new basis for action, WHO Regional Publications, European Series, No. 96, Copenhagen, 2004, 28-29.
[3] World Health Organization (WHO), 2005, Measuring intake of fruit and vegetables. Electronic publication only.
[4] Nicklas TA, O’Neil CE, Kleinman R.Association Between 100% Juices Consumption and Nutrient Intake and Weight of Children aged 2 to 11 Years. Arch Pediatr Adolesc Med. 2008 Jun;162(6):557-65. doi: 10.1001/archpedi.162.6.557.
* Przy założeniu, że uśredniona norma RDA dla dzieci wynosi 55 mg/dobę.
