Neonatolodzy o potrzebie korelacji żywienia i rozwoju dziecka
Dr Peter Willatts z Wydziału Psychologii, Uniwersytetu w Dundee (Szkocja) spotkał się w Warszawie z neonatologami i przedstawicielami środowiska lekarskiego, aby rozmawiać o potrzebie korelowania oceny żywienia i rozwoju dziecka.
Dr Peter Willatts zajmuje się rozwojem poznawczym niemowląt oraz bada związki pomiędzy żywieniem niemowląt a ich rozwojem poznawczym. Jest autorem licznych opracowań i prac naukowych w tym zakresie.
„W moich wczesnych badaniach zajmowałem się rozwojem zdolności umysłowych u małych dzieci i stwierdziłem, że zdolności takie jak rozumowanie i rozwiązywanie problemów rozwijają się gwałtownie w pierwszym roku życia. Niemowlęta często prezentują wysoki poziom kompetencji, ale jednocześnie obserwowałem różnice, które polegały na tym, że niektóre dzieci rozwijały się szybciej, niż inne. Ponieważ coraz większą uwagę zwracano na rolę żywienia we wczesnym okresie rozwoju, chciałem sprawdzić, czy dieta, a w szczególności DHA, mogły być przyczyną tych różnic. „ – mówi dr Peter Willatts.
Fot. Materiały prasowe
Rozwój niemowlęcia ocenia się na podstawie osiągania przez dziecko kamieni milowych w czterech obszarach rozwoju:
- poznawczym,
- motorycznym,
- komunikacji,
- umiejętności społecznych.
Każdy obszar uczestniczy w zdobywaniu określonych umiejętności. Obszar poznawczy dotyczy przetwarzania informacji i poznawania środowiska, rozpoznawania obiektów oraz rozwiązywania problemów. Z kolei obszar motoryczny uczestniczy w inicjowaniu ruchów wykonywanych przez niemowlę w pierwszych miesiącach życia (raczkowanie, obroty, chodzenie lub rysowanie). Obszar komunikacji obejmuje takie funkcje, jak wykonywanie gestów, gaworzenie i mówienie, a obszar społeczny – czynności typu uśmiechanie się, naśladowanie, dzielenie się i rozpoznawanie emocji.
W poszczególnych krajach ocena rozwoju dziecka spójna ze standardem opieki pediatrycznej może być przeprowadzana w różny sposób. Do najbardziej znanych skal ocen należą np. Skala Bayleya, która obecnie ocenia 5 obszarów: poznawczy, językowy, motoryczny, społeczno-emocjonalny i adaptacyjny (m.in. obszar eksploracji, pamięci, rozumienia słów, motorykę małą i dużą czy zachowania społeczne) oraz skala Wechslera, polegającą na ocenie ilorazu inteligencji (IQ): poprzez pomiar inteligencji abstrakcyjnej i funkcji poznawczej jak również ocenie inteligencji ogólnej, inteligencji werbalnej, inteligencji twórczej, ilorazu prędkości przetwarzania poprzez 14 rodzajów testów.
Często jednak nie ma wyraźnych ustalonych standardów, które można łatwo zastosować w podstawowej opiece medycznej i które ją tworzą. Tym bardziej trudno o powiązanie oceny żywienia dziecka z aspektami wspierania rozwoju.
Badania wskazują, że określone substancje odżywcze, takie jak DHA (kwas dokozaheksaenowy), odgrywają kluczową rolę w prawidłowym rozwoju czterech obszarach rozwoju mózgu: poznawczym, motorycznym, komunikacji i umiejętności społecznych.
„Nasze badania jasno wykazały, że długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, a zwłaszcza DHA, powodowały szybszy rozwój kluczowych zdolności, jak rozwiązywanie problemów. W okresie obserwacji stwierdziliśmy, że żywienie, jakie dzieci otrzymywały w okresie niemowlęcym, wpływała na ich sprawność umysłową w wieku 6 lat. Niemowlęta, które otrzymują optymalną ilość DHA, będą wykazywały większe zdolności umysłowe wiele lat później, kiedy rozpoczną naukę w szkole” – podsumowuje dr Peter Willatts.
Coraz częściej dyskusje skupiają się na zasadności kojarzenia prawidłowego żywienia niemowląt i małych dzieci z ich postępami i tempem rozwoju. Dr hab. Dorota Dunin-Wąsowicz, profesor w Instytucie „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”, podkreśla jak bardzo istotna jest świadomość dotycząca jak najwcześniejszego rozpoznawania nieprawidłowości rozwojowych oraz konieczności stymulacji rozwoju także w zakresie zapewniania prawidłowego żywienia.
Polscy lekarze uważają także, że samo uporządkowanie zaleceń w danej kwestii/dziedzinie to za mało – „(…) jest z pewnością ogromnym osiągnięciem, jednak nie przekłada się bezpośrednio na skuteczność działania” – mówi Profesor Piotr Socha z Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”. „Wdrażanie rekomendacji napotyka na liczne trudności, takie jak sposób dotarcia do pacjenta. Pierwszym wyzwaniem jest przekonanie lekarza co do wartości rekomendacji, chęć i czas do ich przyswojenia i zastosowania, odpowiednie przekazanie informacji pacjentom/rodzicom, przyjęcie tych informacji przez rodziców oraz wreszcie wdrożenie w życie. Na te elementy jako lekarze i eksperci musimy zwrócić uwagę” – sygnalizuje.
Podczas spotkania w Warszawie dyskutowano także o znaczeniu śledzenia prawidłowego wzrastania dziecka w okresie płodowym jako czynnika determinującego w przyszłości prawidłowy rozwój dziecka we wszystkich sferach.
Zdaniem Pani Profesor Marii Katarzyny Kornackiej osiągnięcie prawidłowego wzrastania płodu, noworodka i dziecka to wielkie wyzwanie dla perinatologów, neonatologów i pediatrów. Wzrastanie bowiem to nie tylko adekwatny przyrost masy ciała, ale rozwój wszystkich komórek ustroju w tym przede wszystkim neuronów. Prawidłowy rozwój psychoruchowy jest wykładnikiem przebiegu ciąży, porodu i okresu noworodkowego i zarazem stanowi wypadkową oddziaływania wielu czynników, w tym przede wszystkim genetycznych i środowiskowych. Niezwykle często na zaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego nakładają się niedobory masy ciała pourodzeniowe. Przyczyny zewnątrzmacicznego zahamowania wzrastania są złożone i związane z dużą zachorowalnością noworodków urodzonych z ciąż o patologicznym przebiegu a przede wszystkim dzieci z małą i ekstremalnie małą masą ciała. Wśród licznych problemów zdrowotnych noworodków tej grupy na czoło wysuwają się zaburzenia oddychania i problemy żywieniowe. Są to stałe i często pojawiające się pytania, na które jeszcze nie udało się odpowiedzieć i obejmują następujące kwestie: jakie jest optymalne żywienie dla rozwoju mózgu, jak osiągnąć prawidłowy linijny wzrost u noworodków, czy wczesne żywienie dużymi porcjami pokarmu jest właściwe i jaka objętość jest zbyt wczesna i jaka zbyt mała, czy kolonizacja przewodu pokarmowego ma na to wpływ, jaka kolonizacja jest właściwa oraz jakie są biomarkery zaburzonego przyszłego rozwoju.
Źródło: materiały prasowe
